© Frankie and Fish
De informatie komt uit documenten die Frieda Gijbels verkreeg via de Openbaarheid van Bestuur. Concreet gaat het om een nota van de Inspectie van Financiën en een communicatie van staatssecretaris De Bleeker (Open Vld) aan Thomas Dermine waarin ze hem waarschuwt voor de aanpak van de ESA-financiering en spreekt van een gebrek aan respect tegenover haar diensten. Opvallend detail? Die brief werd verstuurd in de week dat mevrouw De Bleeker ontslag moest nemen na de begrotingssaga. Dat betekende dat de goedkeuring van de ESA-financiering uiteindelijk gebeurde zonder de kritische staatssecretaris van Begroting.
Peperdure PR-stunt
Al langer een twistpunt binnen de regering: de SMR-centrales. Uit eerdere berichtgeving bleek al dat een deel van de door de premier beloofde 100 miljoen euro doorgesluisd werd naar de ESA van Dermine, wat de vraag deed rijzen of de ontvanger, het SCK CEN, nog steeds mag rekenen op de financiering. Uit haar brief blijkt nu dat De Bleeker die zorg ook deelde in november 2022: zij waarschuwt namelijk dat dit budget inderdaad niet automatisch aangevuld zal worden.
“Ik wacht ook nog steeds tot ik die belofte op papier zie”, zegt Kamerlid Bert Wollants die de betrokken regeringsleden al meerdere keren ondervroeg over de kwestie. “Want als de regering een PR-stunt verkiest boven de toekomst van ons energiebeleid, dat is dat een pure schande. Je kan moeilijk in de pers de handschoen opnemen voor nucleaire innovatie en achter de schermen hun centen doorsluizen naar de PS.”
Voorgeschreven protocol niet gevolgd
Uit de documenten blijkt eveneens dat er 100 miljoen euro budget, bestemd voor defensieprojecten binnen de industriële vernieuwing, naar het ESA stroomde. De Inspectie van Financiën merkte daarbij op dat federaal minister voor Defensie Dedonder (PS) het voorgeschreven protocol niet volgde dat samen met de sectoren hoort te oordelen over de verdeling van het budget. En zelfs het Europese RRF-fonds of het welbekende coronaherstelfonds moest eraan geloven: daaruit werd 35 miljoen euro onttrokken voor het ESA.
Embracing openness
Nog een pittig detail: België is vandaag per capita de op vier na grootste investeerder van het ESA met 305 miljoen euro per jaar. Gijbels kon haar ogen dus niet geloven toen ze de documenten doornam. “Terwijl de regering-De Croo enkele weken geleden nog pronkte met een campagne rond innovatie, neemt ze diezelfde innovators hun budgetten af ten voordele van een PR-stunt. Hier is geen uitleg voor.”
